Celiakia choroba

Objawy celiakii mogą być różnorodne i występują u różnych osób w różnym stopniu. Mogą obejmować:

Objawy jelitowe: Biegunka, zaparcia, wzdęcia, bóle brzucha, nudności, wymioty.
Objawy ogólnoustrojowe: Zmęczenie, osłabienie, utrata masy ciała, niedokrwistość.
Objawy skórne: Wypryski, swędzenie, wysypki.
Objawy neurologiczne: Bóle głowy, zawroty głowy, niepokój.
Objawy stawowe: Bóle stawów i mięśni.
Problemy z płodnością: Niepłodność lub problemy z miesiączkowaniem u kobiet.

Diagnoza

Test na celiakię jest kluczowy dla wczesnej diagnozy tej choroby i pozwalają na rozpoczęcie odpowiedniego leczenia. Warto skonsultować się z lekarzem lub specjalistą ds. żywienia, jeśli masz podejrzenie celiakii lub doświadczasz objawów z nią związanymi. Wczesna diagnoza i leczenie mogą pomóc w uniknięciu powikłań zdrowotnych związanych z celiakią.

Jeśli doświadczasz powtarzających się lub chronicznych objawów gastrointestinalnych lub innych symptomów związanych z celiakią, warto rozważyć test na celiakię. Osoby z rodzinami, w których występuje celiakia, również powinny być poddawane badaniom w celu wczesnego wykrycia.

W przypadku dzieci, oczywiście po uprzednim skonsultowaniu występujących objawów z pediatrą, specjalista zleca wykonanie takiego testu przesiewowego lub alergicznego. Jednakże trochę inaczej to wygląda w przypadku osób dorosłych, czyli osób powyżej 18 roku życia. Objawy świadczące o występowaniu celiakii są niespecyficzne i mogące się różnić w każdym przypadku.

Ostateczna diagnoza celiakii jest ustalana na podstawie wyników testów przeciwciał oraz oceny wyników biopsji jelita cienkiego.

Istnieją różne rodzaje testów na celiakię, w tym:

Badanie Przeciwciał Przeciwko Transglutaminazie IgA (TTG-IgA): To pierwszy krok w diagnostyce celiakii. Wysokie poziomy przeciwciał TTG-IgA wskazują na możliwość celiakii.
Badanie Przeciwciał Przeciwko Endomysium IgA (EMA-IgA): To potwierdzający test, który jest wykonywany, jeśli wynik TTG-IgA jest dodatni.
Badanie Przeciwciał Przeciwko Deaminowanej Gliadynie IgA (DGP-IgA) i IgG (DGP-IgG): Te testy mogą być używane jako alternatywa lub dodatkowe potwierdzenie celiakii.
Badanie Przeciwciał Przeciwko Gliadynie IgA (AGA-IgA) i IgG (AGA-IgG): Mniej specyficzne niż inne testy, ale mogą być używane jako dodatkowe wskaźniki.
Badanie Biopsji Jelita Cienkiego: Wykonywane jest podczas endoskopii. Pozwala na ocenę uszkodzeń śluzówki jelita cienkiego.
Badanie HLA-DQ2 i HLA-DQ8: Określa genetyczne predyspozycje do celiakii. Obecność jednego lub obu tych genów jest wspólna u osób z celiakią, ale samo badanie genetyczne nie jest wystarczające do diagnozy.

Na przykładzie testu Coeliac Screen badający obecność przeciwciał przeciwko transglutaminazie (t-TG) służy do diagnostyki celiakii, badając 3 klasy przeciwciał (IgA, IgG, IgM). Jednakże najważniejszym parametrem jest obecność samych przeciwciał z klasy IgA. Ich obecność potwierdza występowanie celiakii.

Podczas badania pobierana jest próbka krwi włośniczkowej z palca a następnie wprowadza się próbkę krwi do okrągłego okienka testowego. Po ok. 10 min. test wskazuje wynik potwierdzający lub negujący obecność przeciwciał przeciwko transglutaminazie tkankowej oraz gliadynie.

Przed wykonaniem testu na celiakię ważne jest, aby kontynuować normalną dietę, która zawiera gluten. Spożywanie gluten-free przed badaniami może prowadzić do wyników fałszywie ujemnych.

W niektórych przypadkach test na celiakię może być przeprowadzane jako badania przesiewowe w grupach ryzyka, zwłaszcza u osób z objawami, które sugerują możliwość tej choroby.

Leczenie

Leczeniem celiakii jest eliminacja glutenu z diety. Osoby z celiakią muszą przestrzegać rygorystycznie bezglutenowej diety przez całe życie. To jedyny skuteczny sposób na kontrolowanie choroby i zapobieganie uszkodzeniom jelita oraz objawom.

Nieleczona celiakia może prowadzić do wielu poważnych powikłań, takich jak:

Uszkodzenie jelita: Uszkodzenie śluzówki jelita cienkiego może prowadzić do zaburzeń wchłaniania składników odżywczych.
Niedokrwistość: Brak właściwego wchłaniania żelaza może prowadzić do niedokrwistości.
Osteoporoza: Nieleczona celiakia może prowadzić do utraty masy kostnej.
Nowotwory: Wzrasta ryzyko wystąpienia pewnych rodzajów nowotworów, szczególnie raka jelita cienkiego.

Dla osób z celiakią ważne jest uzyskanie odpowiedniej edukacji na temat bezglutenowej diety i dokładnego czytania etykiet produktów spożywczych. Istnieją także organizacje i grupy wsparcia, które mogą pomóc w dostosowaniu się do nowego stylu życia.