Cukrzyca w ciąży edukacja

Cukrzyca w ciąży jest definiowana jako nietolerancja glukozy, która pojawiła się po raz pierwszy w czasie ciąży. Jest to nieprawidłowośc wykrywana testem O’Sullivana (test obciążenia 50g glukozy doustnie; wynik pozytywny, gdy stężenie glukozy jest >1,3 g/l w pierwszej godzinie). Test ten przeprowadza się między 24 a 28 tygodniem ciąży.

Cukrzyca ciężarnych niesie za sobą zwiększone ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego (preklampsji) i konieczności przeprowadzenia cesarskiego cięcia, które ratuje życie noworodkowi. Do głównych czynników ryzyka zalicza się: nadwaga, wiek, pochodzenie etniczne, uwarunkowania genetyczne pierwszego stopnia w przypadku cukrzycy typu 2, przypadek cukrzycy ciężarnych w poprzedniej ciąży, makrosomię czy zespół policystycznych jajników (PCOS).

Informacja o cukrzycy wzbudza często panikę i strach, co nie jest potrzebne. Należy się uspokoić i racjonalnie podejść do tematu. Cukrzyca w ciąży to coraz częściej występujące okresowe zaburzenie glikemii pojawiające się w 2 trymestrze ciąży, najczęściej po porodzie zanika. Jeśli tak się nie stanie, to dopiero wtedy należy zacząć się martwić.

Cukrzyca ciążowa może być groźna dla przyszłej mamy i dla dziecka. Zatem kobiety w ciąży powinny regularnie kontrolować poziom stężenia glukozy we krwi. Jeśli zacznie on wzrastać niekontrolowanie, należy jak najszybciej udać się do odpowiedniego specjalisty. Wystąpienie cukrzycy ciążowej wymaga często badania stanu płodu, a przy porodzie powinien towarzyszyć neonatolog.

Zdiagnozowanie podwyższonej glikemii we wcześniejszych tygodniach ciąży (1 trymestr) może wskazywać na nierozpoznaną cukrzycę typu 2 lub cukrzycę typu 1, która rozwija się podczas ciąży. Cukrzyca ciężarnych najczęściej ustępuje po porodzie i dotyka tylko 2-4% kobiet w ciąży.

Nierozpoznana i nieleczona cukrzyca ciążowa może powodować poród przedwczesny, niedojrzałość metaboliczną wielu narządów płodu (gł. układu oddechowego), przerost mięśnia sercowego u płodu oraz związane z tym upośledzenie jego czynności po porodzie.

Konsultacja z dietetykiem

Zaburzenia oddychania powstałe jako powikłanie cukrzycy ciążowej, spowodowanych niedojrzałością płuc, wymagają często podłączenia do respiratora. Cukrzyca ciążowa matki może również być przyczyną ostrzejszego przebiegu żółtaczki noworodkowej.

Jednym z powikłań cukrzycy ciążowej jest tzw. makrosomia, czyli ryzyko urodzenia dziecka o masie ciała za dużej w stosunku do wieku ciążowego (>4,2 kg masy urodzeniowej). To z kolei wiąże się z ryzykiem przedłużonego i utrudnionego porodu oraz urazów okołoporodowych zarówno u matki, jak i dziecka.

Pierwsze badanie poziomu stężenia glukozy we krwi wykonuje się tak ok. 10 tygodnia ciąży i polega na pobraniu krwi na czczo. Pomiędzy 24 a 26 tygodniem ciąży przeprowadza się drugi test, tzw. doustny test obciążenia glukozą.

Na początku pobierana jest krew na czczo, następnie ciężarna musi wypić szklankę wody, zawierającą 50 g glukozy (można dolać soku z cytryny, aby roztwór nie był zbyt słodki). Pobiera się ponownie krew po godzinie i po dwóch godzinach.

Za prawidłowy wynik przyjmuje się poziom stężenia glukozy we krwi nie przekraczający 140 mg/dl. Jeśli wynik wynosi pomiędzy 140, a 180 mg/dl, ciężarna jest kierowana na tzw. test diagnostyczny w kierunku cukrzycy. Zasady są podobne do poprzedniego testu doustnego, ale roztwór jest tym razem słodszy (75 g glukozy).

W tym przypadku, jeśli wynik glikemii wyniesie >95 mg/dl, to ciężarna jest kierowana do poradni diabetologicznej lub do ośrodka położniczego zajmującego się leczeniem cukrzycy u kobiet w ciąży.

Cukrzyca w ciąży – zalecenia dietetyczne

Należy nauczyć się kontrolować w diecie udział produktów z dodatkiem cukru (słodzonych napojów, wyroby cukiernicze oraz inne słodycze – w tym wysoko przetworzone produkty z dodatkiem cukru).

W sytuacji wystąpienia apetytu na słodkie zaleca się sięgnąć po produkty zawierające skrobię (warzywa, pieczywo, rośliny strączkowe i ziemniaki). Należy jak najlepiej dbać o odpowiednie zbilansowanie diety, zapobiegnie to nadmiernemu przyrostowi masy ciała oraz ryzykownych niedoborów składników pokarmowych.

Ciężarna, u której wystąpiła cukrzyca powinna postępować zgodnie z zasadami w cukrzycy, ze wskazaniem na produkty bogate w niezbędne składniki pokarmowe podczas ciąży.