Dieta w cukrzycy dieta

Cukrzyca jest to jedna z najczęściej występujących chorób przewlekłych, dotykająca coraz większą część społeczeństwa. Charakteryzuje się przewlekłą hiperglikemią powstałą w wyniku zaburzeń wydzielania i/lub działania insuliny. Jest ona hormonem produkowanym przez komórki beta wysp trzustkowych. Jej zadaniem jest obniżanie poziomu glukozy we krwi po spożytym posiłku.

Cukrzyca w zależności od pochodzenia może być chorobą genetyczną, autoimmunologiczną, endokrynopatią współistniejącą, cukrzycą ciężarnych oraz oczywiście skutkiem zaburzenia wydzielniczego trzustki. Może również występować przy otyłości trzewnej, być skutkiem uboczne stosowania niektórych leków (np. glikokortykosteroidów, beta mimetyków, hormonów tarczycy, alfa interferonu i innych) oraz zakażenia wirusem różyczki czy cytomegalii.

Znane są 2 typy cukrzycy: cukrzyca typu 1, w której pacjent spożywa najczęściej roztwory insuliny oraz cukrzyca typu 2 (insulinooporna) oraz insulinooporność.

Insulinooporność jest to stan zmniejszonej odpowiedzi biologicznej tkanek na insulinę. Jest ona składową zespołu metabolicznego. Zaburzenie to może mieć charakter pierwotny, wynikający z uwarunkowań genetycznych lub wtórny, spowodowany otyłością lub innymi zaburzeniami hormonalnymi. Może przyjmować ona postać obwodową (mięśniową lub tłuszczową) lub wątrobową. Insulinooporność skutkuje nadmiernym wydzielaniem insuliny w organizmie oraz ciągłymi procesami glikogenolizy i glukoneogenezy.

Objawy

• gorsze gojenie się ran,
• infekcje,
• zwiększenie apetytu,
• niewytłumaczalne zmęczenie i słabość,
• częste oddawanie moczu
• zwiększone pragnienie.

Diagnostyka cukrzycy

Aby zdiagnozować wystąpienie cukrzycy wykonuje się badanie glukozy na czczo, glikemii przygodnej (poziomu stężenia glukozy o dowolnej porze dnia) oraz doustny test tolerancji glukozy (DTTG).

Wartości prawidłowe dla glikemii na czczo wynoszą 70-99 mg/dl.

W celu wykonania DTTG należy pobrać krew żylną do oznaczenia stężenia glukozy osoby na czczo. Następnie podaje się pacjentowi do wypicia 75 g glukozy rozpuszczonej w 300 ml wody. Po 120 minutach ponownie należy pobrać krew i oznaczyć glikemię.

Dieta w cukrzycy – ogólne zasady diety

Dieta jest wsparciem leczenie farmakologicznego. W cukrzycy typu 1 insulinę ludzką zastępuje się substytutami insuliny podawanymi w wieloraki sposób (pompy insulinowe, peny). Wykorzystuje się 2 rodzaje insulin, szybko działająca (do posiłkowa – analog insuliny lub insulinę ludzką) i długodziałająca (insulina bazowa).

W diecie cukrzyka bardzo istotnym elementem jest indeks glikemiczny. Osoby z cukrzycą muszą dbać o to, aby spożywać produkty o niskim IG oraz niewielkiej ilości produktów o średnim IG, aby nie dochodziło do gwałtownych skoków stężenia glukozy we krwi. Produkty o niskim IG to takie, które mają wartość <55, a średnim 55-70.

Na zmianę IG produktu wpływa różne czynniki środowiskowe: dojrzałość produktu, czas przechowywania, stopień przetworzenia, obecność niektórych substancji i związków oraz sposób obróbki cieplnej.

Wartość ładunku glikemicznego posiłku dla diabetyków nie powinien przekraczać 19. Optymalną wartością dla ŁG jest 10.

Osoby z cukrzycą powinny być pod stałą opieką diabetologa oraz zaleca się konsultację dietetyczną w celach edukacyjnych. Na bieżąco kilka razy dziennie takie osoby powinny wykonywać analizę stężenia glukozy we krwi glukozy i odnotowywanie wyników.

Bardzo dużym udogodnieniem dla diabetyków stało się wyprodukowanie małych przenośnych urządzeń pomiarowych. Dzięki temu cukrzycy mogą wykonywać analizy w domowych warunkach lub nawet w podróży. Bardzo pomocne dla diabetyków są także pompy insulinowe, stosowane przy cukrzycy typu 1. Wykonują one pomiar insuliny regularnie o określonych porach i gdy wystąpi potrzeba wyrzutu insuliny, wykonuje go.

Słowniczek

Indeks glikemiczny (IG) – wzrost stężenia glukozy we krwi po spożyciu takiej ilości produktu, który zawiera 50 g węglowodanów w stosunku do wzrostu tego stężenia, który występuje po spożyciu 50 g czystej glukozy

Ładunek glikemiczny (ŁG) – określa on odpowiedź glikemiczną po spożyciu określonej porcji produktu spożywczego zawierającego w swoim składzie węglowodany.

Wymienniki węglowodanowe (WW) – to taka ilość produktu spożywczego, która zawiera 10g węglowodanów przyswajalnych.

Wymiennik białkowo-tłuszczowy (WBT) – to taka ilość produktu, która zawiera 100 kcal, pochodząca z białka i tłuszczu w danym posiłku.

Każda z tych informacji powinna być podana na etykiecie produktu lub możliwa do wyliczenia samodzielnie. Można również korzystać z dostępnych tabel i aplikacji mobilnych, np. ELKa – Elektroniczna Kucharka, Mój dietetyk, Dietetyk 2014, kalkulator wymienników Medtronic, VitaScale oraz Dietphone.