Dieta w ciąży dieta

Dieta w ciąży jest bardzo odpowiedzialnym aspektem troski o zdrowie zarówno matki, jak i przyszłego dzidziusia. Dbając o odpowiednio zbilansowaną dietę dbamy o to, aby maleństwo rozwijało się prawidłowo i miało dużo energii, aby wyjść na świat 😉

Szczególnie najważniejszy jest pierwszy trymestr ciąży, kiedy rozwój płodu jest najbardziej dynamiczny. Dobrze by też było przygotowanie matki przed planowaną ciążą, ale często bywa to niemożliwe z powodu nagłego zajścia w ciążę.

Nieprawidłowe odżywianie w trakcie ciąży oraz zły stan odżywienia matki z przed ciąży zwiększa ryzyko zaburzeń w rozwoju płodu i być przyczyną takich powikłań, jak poronienie, poród przedwczesny lub ograniczone wewnątrzmaciczne wzrastanie płodu.

Istnieją też dowody na wpływ występujących niedoborów specyficznych składników pokarmowych w trakcie ciąży na wady rozwojowe i choroby, które często rozwijają się dopiero w dorosłym życiu.

Dieta w ciąży – okres przedkoncepcyjny

Dbanie o prawidłową dietę, unikanie używek oraz palenia papierosów mają w tym okresie szczególne znaczenie. Istnieje związek między wystąpieniem prawidłowych cykli owulacyjnych a masą ciała kobiety. Jak również między niedoborem określonych składników pokarmowych a powikłaniami u płodu (np. kwas foliowy, jod).

Zalecenia dla kobiet planujących zajść w ciążę:

• stosowanie zdrowej, zrównoważonej i urozmaiconej diety
• spożywanie pokarmów bogatych w żelazo i kwas foliowy
• suplementacja kwasem foliowym w ilości 400 mg dziennie
• ograniczenie spożycia alkoholu i kofeiny (nie więcej niż 2 lampki wina tygodniowo)
• unikanie suplementacji witaminą A oraz ograniczenie spożywania pokarmów zawierających duże jej ilości (np. wątróbka)
• unikanie pokarmów, które mogą być skażone (szczególnie niektóre ryby, jak np. tuńczyk, marlin, miecznik)

Udokumentowano, że suplementacja kwasem foliowym zmniejsza ryzyko wystąpienia wad cewy nerwowej, a suplementacja jodem obniża ryzyka wola tarczycy i kretynizmu.

Zwiększone stężenie witaminy A (kwas retinowy) w surowicy krwi obserwuje się u kobiet z samoistnymi poronieniami oraz wrodzonymi zaburzeniami rozwojowymi OUN i układu krążenia płodów.

Konsultacja z dietetykiem

Nieprawidłowa masa ciała jest czynnikiem ryzyka wystąpienia powikłań w czasie ciąży. Zalecane jest, aby przed zajściem w ciążę wrócić do optymalnej masy ciała. Kobiety z niskim BMI (<20) narażone są na urodzenie dziecka o niskiej masie ciała (<2,5 kg), co zwiększa ryzyko wystąpienia zaburzeń rozwojowych.

U kobiet z nadwagą lub otyłością istnieje ryzyko wystąpienia powikłań, takich jak: cukrzyca ciążowa, nadciśnienie indukowane ciążą lub stan przedrzucawkowy oraz wystąpienia zaburzeń rozwojowych płodu.

Dieta w ciąży – okres ciąży

Prawidłowe zapotrzebowanie kaloryczne w okresie ciąży zakłada wydatkowanie energii przez: przemianę materii matki, utrzymania zdrowia i funkcji życiowych matki, aktywność fizyczną oraz tworzenie nowych tkanek (płodu).

Organizm matki w ciąży próbując się zaaklimatyzować do nowych warunków poczynia zmiany, takie jak: wzrost objętości osocza, erytrocytów, zmagazynowanych białek i tłuszczów, gruczołów sutkowych i macicy.

Aby mogły powstał tkanki płodu to potrzeba syntetyzować substraty do ich produkcji. Na przetransportowanie ich i inicjować budowę tkanek również potrzebny jest odpowiedni nakład energetyczny.

Kolejna składową wydatków energetycznych matki w ciąży jest wysiłek, jaki musi ona włożyć, aby utrzymać wzrastającą masę ciała równoznaczną z powiększeniem się okolic brzucha.

W TRAKCIE CIĄŻY NIE WOLNO STOSOWAC RESTRYKCYJNYCH DIET OGRANICZAJĄCYCH PODAŻ KALORYCZNĄ ORAZ SKŁADNIKI POKARMOWE!!!

Prawidłowy przyrost masy ciała powinien wynosić ok. 12.5 kg, a średnia masa ciała noworodków powinien wynosić ok. 3,5 kg.

Wydatek energetyczny zmienia się wraz ze kolejnym trymestrem i wynosi on odpowiednio: 150 kcal (I trymestr), 350 kcal (II i III trymestr). Co średnio przyjmuje się, że całkowite zapotrzebowanie energetyczne dla kobiet ciężarnych wynosi ok. 280 kcal/d, a kobiet karmiących ok. 3100 kcal/d.

Zasoby energetyczne w ciąży charakteryzuje się na podstawie przyrostu masy tłuszczu i białek. Według WHO Collaborative Study średni przyrost masy tłuszczu w ciąży o prawidłowym przebiegu, w której zwiększenie masy ciała wynosi 12 kg (zakres 10-14 kg), wynosi 3,7 kg (zakres (3,1-4,4 kg).

Podobnie ma się zależność białka.

Wraz z rozwojem ciąży, której towarzyszy stopniowy przyrost masy ciała, następuje proporcjonalne zwiększenie podstawowej przemiany materii (podstawowe funkcje życiowe, np. oddychanie, bicie serca, itp.): 4% (I trymestr), 10% (II trymestr) i 24% (III trymestr).

Dieta w ciąży – metabolizm

Podstawowe zmiany metaboliczne w ustroju ciężarnej zmierzają do powstania hiperinsulinemii, zwiększenia oporności na insulinę (stąd cukrzyca ciążowa), względnej hipoglikemii na czczo, zwiększenie stężenia lipidów surowicy krwi, a zmniejszenia stężenia aminokwasów.

Wyżej wymienione parametry są regulowane przez układ hormonalny wytwarzane przez jednostkę matczyno-płodową.

Dlatego nie panikujemy na sam widok takich wyników badań laboratoryjnych, tylko najlepiej udać się do lekarza lub specjalisty po analizę naszych wyników.

Dieta w ciąży – zapotrzebowanie na składniki pokarmowe

Dieta kobiet w ciąży różni się od tradycyjnej zbilansowanej diety tym, że NNKT (niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe) powinny być spożywane w ilościach minimum 4,5% (optimum 10 + 1% – 4 miesiąc ciąży) całodziennej racji energetycznej oraz nie przekraczać 30% zapotrzebowania energetycznego na tłuszcze.

Ilość białka w diecie nie powinna przekraczać 25% (optimum 20%) całodziennego zapotrzebowania energetycznego, mimo iż kobiety w ciąży maja zwiększone zapotrzebowanie na ten składnik. w drugiej połowie trwania ciąży podaż białka powinna być zwiększona o ok. 8-10 g.

Rekomendowane spożycie węglowodanów powinno wynosić 45-65% całodziennego zapotrzebowania energetycznego, a ilość błonnika pokarmowego nie powinna przekraczać 40 g.

Szczególną uwagę należy zwrócić na odpowiednią podać witaminy A (450 mg), D (5 mg), E (10 mg), K (55 µg), B₆ (1,9 mg), kwas foliowy (0,45 mg), C (85 mg), żelazo (27 mg), wapń (1000 mg), magnez (360 mg), cynk (11 mg) oraz nie przekraczać 5 g soli dziennie.

Kwas foliowy jest bierze udział w syntezie materiału genetycznego, w przemianach aminokwasów (budowa białek ustrojowych), fosfolipidów (składnik m. in. błon komórkowych oraz bierze udział w syntezie choliny (witaminy B₄, która jest odpowiedzialna za rozwój mózgu i układu nerwowego u płodu oraz redukuje ryzyko powstawania wad wrodzonych) oraz zapewnia prawidłową erytropoezę.

Dieta w okresie karmienia piersią

W czasie karmienia piersią zapotrzebowanie na składniki pokarmowe jest jeszcze większe od zapotrzebowania na nie w trakcie ciąży.

W okresie karmienia piersią należy również ograniczyć spożycie kawy i alkoholu, ponieważ przechodzą one do pokarmu dziecka już nawet po 15 minutach po ich spożyciu.

Konsekwencje nieprawidłowej diety w okresie ciąży i karmienia piersią?

Dieta wpływa na kształtowanie i rozwój układu nerwowego oraz odpornościowego malucha. Dlatego ważne jest przestrzeganie zasad prawidłowej diety w trakcie trwania ciąży i karmienia piersią. Zapobiegnie to powstawaniu wielu schorzeń rozwojowych oraz w przyszłości chorobom autoimmunologicznym oraz alergiom.