Diety alternatywne dieta
Diety alternatywne okiem dietetyka, czyli co mówi nauka o bezpieczeństwie ich stosowania.
Diety alternatywne to sposoby żywienia odbiegające od typowego dla danej społeczności, charakteryzujący się świadomą rezygnacją ze stosowania niektórych rodzajów pokarmów (np. weganie i wegetarianie), specyficznym doborem produktów spożywczych i metod ich przygotowania do spożycia oraz niekiedy szczególnym reżimem żywienia.
Organizm potrzebuje do pełni prawidłowego funkcjonowania dostarczania zarówno odpowiedniej ilości energii oraz niezbędnych składników pokarmowych (makro i mikroelementów). Nie bez przyczyny są one nazywane „niezbędnymi”. Bez prawidłowej ich podaży w organizmie dochodzi do zaburzeń, będącymi konsekwencjami długiego niedobory tych składników w organizmie.
Od lat 50 ubiegłego stulecia powstawały pierwsze teorie o stosowaniu diet odbiegających od normalnej diety. Niby efektywność ich stosowania była udokumentowana na podstawie przeprowadzonych badań. Należy zaznaczyć, że na każdego z Nas takie diety alternatywne będą inaczej wpływać.
Logiczne jest, że obniżając drastycznie dzienną podaż energetyczna (kaloryczną) organizm zareaguje redukcja masy ciała. Ale nikt nie jest w stanie przeżyć na takich warunkach dłuższy czas i odbije się to, że zacznie organizm wołać o więcej pożywienia i w ostateczności pojawi się efekt jo-jo.
Diety alternatywne – przykłady
DIETY ROŚLINNE:
- wegetarianizm (jarstwo)
- laktowegetarianizm (dopuszcza spożywanie produktów mlecznych)
- laktoowowegetarianizm (+ jaja)
- semiwegetarianizm (+ ograniczona ilość ryb i drobiu)
- weganizm
- frutarianizm (tylko owoce)
- witarianizm (środki żywnościowe nieprzetworzone przemysłowo)
Diety roślinne mają zarówno korzystny, jak i niekorzystny wpływ na organizm. Ich stosowanie powinno być odpowiednio zbilansowane, co dla laika w dziedzinie żywienia jest bardzo trudne. Dlatego powinny być one stosowane pod ścisłym okiem dietetyka, jeśli zaistnieje taka potrzeba ich wdrożenia (zarówno w aspekcie etycznym, ekologicznym, jak i zdrowotnym).
| walory | mankamenty |
| – wysoka gęstość odżywcza – ograniczona zawartość tłuszczu i nasyconych kwasów tłuszczowych – zwiększony udział NNKT (niezbędnych nienasyconych KT) – wysoka zawartość węglowodanów złożonych i błonnika pokarmowego – korzystny stosunek ilości sodu do potasu w diecie | – problem z pokryciem zapotrzebowania na energię – niedostateczna podaż białka – niska wartość biologiczna białka – deficyt niektórych mikroelementów, np. witaminy D, B12, wapnia, żelaza, cynku oraz niska ich biodostępność (przyswajalność) |
| Zmniejszenie zagrożenia ze strony: WWA (węglowodory aromatyczne), nitrozoamin, antybiotyków i leków weterynaryjnych, salmonelli, itp. | Zwiększenie zagrożenia ze strony: substancji antyodżywczych, pozostałości środków ochrony roślin i nawozów, itp. |
Stosowanie diety roślinnej zmniejsza ryzyko na wystąpienie: otyłości, cukrzycy, hipercholesterolemii, nadciśnienia tętniczego, niedokrwiennej choroby serca, nowotworów jelita grubego, kamicy żółciowej i nerkowej oraz próchnicy.
Natomiast długie ich stosowanie niestety przyczynić się może do wystąpienia: niedoboru białkowo-energetycznego, niedorozwoju (jeśli dieta ta jest stosowana u dzieci), krzywicy i osteomalacji oraz zaburzeń miesiączkowania.
RESTRYKCYJNE DIETY ALTERNATYWNE
| nazwa diety | założenia/zasady |
| dieta dr. R. Atkinsa | – dieta wysokobiałkowa, wysokotłuszczowa i niskowęglowodanowa – dieta opiera się na stwierdzeniu, że konsumpcja węglowodanów nasila wydzielanie insuliny, która przyczynia się do odkładanie trójglicerydów w organizmie, co skutkuje przyrostem masy ciała – jednymi z głównych wad jest powstawanie ciał ketonowych w organizmie, które negatywnie wpływają na nasze zdrowie oraz wysoka podaż białka obciąża nerki, co skutkuje białkomoczem |
| dieta dr. Kwaśniewskiego | – dieta wysokotłuszczowa, a w szczególności nasyconych KT – optymalna podaż białka |
| dieta Montigniaca | – opiera się o indeks glikemiczny – spożywanie tylko produktów o niskim IG – 3 posiłki w ciągu dnia: 2 węglowodanowo-białkowe i 1 tłuszczowy – stosowanie tej diety wymaga świadomości zastosowania IG oraz wpływu niektórych czynników na zmianę IG |
| dieta według grup krwi | – dieta ta opiera się o zawartość w pożywieniu glikoprotein – lektyn, które po przedostaniu się do krwi może powodować aglutynację krwinek , a także leukocytozę – osoby z grupą krwi 0 powinni spożywać mięso i ryby, a unikać produktów zbożowych i przetworów mlecznych – osoby z grupą krwi A powinni spożywać produkty zbożowe oraz owoce i warzywa, a nie wskazane są dla nich produkty wysokotłuszczowe i produkty mleczne – osobom z grupą krwi B poleca się spożywanie mięsa i produktów mlecznych, a ograniczenie produktów zbożowych – osoby z grupą krwi AB powinni zachować umiar w spożywaniu produktów niewskazanych w przypadku grup A i B, wskazane jest natomiast spożywanie produktów mlecznych, jaj, produktów zbożowych |
| dieta Kopenhaska | – dieta bardzo niskokaloryczna (600-800 kcal/dzień) |
Stosowanie niektórych z tych diet jest absurdalnie niedozwolone i niezalecane nikomu przez dietetyków i żywieniowców. Reszta diet jest dopuszczona, tylko i wyłącznie, pod opieką specjalisty ds. żywienia lub na własną rękę. Natomiast wymaga to ogromnego zaangażowania się w świadome i rzetelne wyedukowanie się w tym aspekcie.