jak rosną włosy
Włosy są nie tylko istotnym elementem wyglądu zewnętrznego, ale także pełnią funkcje ochronne oraz stanowią odzwierciedlenie kondycji zdrowotnej organizmu. Ich wzrost jest procesem złożonym, który podlega naturalnym cyklom i regulacjom biologicznym. Zrozumienie, jak rosną włosy oraz na czym polega cykl ich życia, jest kluczowe zarówno dla osób dbających o estetykę fryzury, jak i dla specjalistów zajmujących się trychologią. Wzrost włosa odbywa się w określonych fazach, które powtarzają się cyklicznie przez całe życie. Każdy mieszek włosowy funkcjonuje niezależnie, co oznacza, że różne włosy mogą znajdować się w różnych fazach wzrostu w tym samym czasie.
Cykl życia włosa dzieli się na trzy główne etapy: anagen, katagen i telogen. Pierwsza faza, czyli anagen, to okres intensywnego wzrostu włosa. Trwa ona najdłużej – od dwóch do nawet sześciu lat – i to właśnie wtedy włos rośnie średnio około jednego centymetra na miesiąc. W fazie anagenu komórki macierzy włosa intensywnie się dzielą, a łodyga włosa wydłuża się, wychodząc ponad powierzchnię skóry głowy. Długość tej fazy zależy od genetyki, wieku, hormonów oraz ogólnego stanu zdrowia. U osób zdrowych około 80–90% włosów na głowie znajduje się właśnie w tej fazie.
Kolejny etap to katagen, czyli faza przejściowa. Jest to krótki, trwający zazwyczaj od kilku dni do dwóch tygodni okres, w którym następuje zatrzymanie wzrostu włosa. Mieszek włosowy kurczy się i oddziela od brodawki skórnej, która dostarczała mu substancji odżywczych. Włos przestaje być aktywny biologicznie, ale nadal pozostaje osadzony w mieszku. Faza ta dotyczy jedynie około 1–3% wszystkich włosów na skórze głowy w danym momencie.
Ostatnim etapem jest faza telogenu, czyli faza spoczynku. W tym okresie mieszek włosowy znajduje się w stanie uśpienia, a włos nie rośnie. Po około dwóch do czterech miesięcy włos wypada, a w jego miejsce rozpoczyna się formowanie nowego włosa. W fazie telogenu znajduje się zwykle od 10 do 15% włosów. To właśnie wtedy dochodzi do fizjologicznego wypadania włosów, które jest całkowicie normalne i nie powinno budzić niepokoju, o ile nie przekracza 100 włosów dziennie.
Warto zaznaczyć, że cykl włosa może ulec zaburzeniu pod wpływem różnych czynników zewnętrznych i wewnętrznych. Do najczęstszych przyczyn zakłóceń należą stres, choroby autoimmunologiczne, zaburzenia hormonalne, niedobory żywieniowe, nieprawidłowa pielęgnacja, infekcje skóry głowy, a także niektóre leki. Przykładowo, nagły stres lub wysoka gorączka mogą skrócić fazę anagenu, przyspieszając przejście włosów do fazy telogenu, co skutkuje wzmożonym wypadaniem – stan ten znany jest jako telogenowe wypadanie włosów.
Zaburzenia w cyklu wzrostu włosa mogą prowadzić do różnych typów łysienia, w tym do łysienia androgenowego, które polega na stopniowym skracaniu fazy anagenu i miniaturyzacji mieszków włosowych. Włosy stają się cieńsze, krótsze i słabsze, aż w końcu przestają odrastać. Z kolei łysienie plackowate ma charakter autoimmunologiczny, a jego przebieg polega na nagłym zatrzymaniu wzrostu włosa i jego wypadaniu w formie okrągłych ognisk. Diagnostyka oparta na analizie cyklu włosa pozwala na trafniejsze rozpoznanie typu łysienia i skuteczniejsze leczenie.
Na długość i jakość fazy anagenu wpływa wiele czynników. Zdrowa dieta bogata w witaminy, minerały i białko wspiera regenerację mieszków włosowych. Szczególne znaczenie mają witaminy z grupy B, żelazo, cynk, siarka oraz biotyna. Regularna aktywność fizyczna, unikanie stresu, prawidłowe nawodnienie organizmu i dbałość o zdrowy sen również mają istotne znaczenie dla utrzymania prawidłowego cyklu wzrostu włosów. Również odpowiednia pielęgnacja skóry głowy, unikanie agresywnych zabiegów chemicznych, nadmiernego używania wysokiej temperatury oraz kosmetyków obciążających włosy, wspomaga ich zdrowie i wzrost.
Nowoczesne metody diagnostyczne, takie jak trichoskopia czy analiza trichogramu, pozwalają na dokładne określenie, w jakiej fazie znajduje się dana grupa włosów. Dzięki temu specjalista może ustalić przyczynę wypadania i zaplanować terapię dopasowaną do indywidualnych potrzeb pacjenta. Terapie takie mogą obejmować suplementację, leczenie farmakologiczne, zabiegi mezoterapii igłowej, terapię światłem LED czy laser niskopoziomowy. W przypadku zaburzeń hormonalnych leczenie musi być skonsultowane z endokrynologiem lub ginekologiem.
Cykl włosa jest jednym z najlepiej zorganizowanych i kontrolowanych procesów fizjologicznych w organizmie człowieka. Każdy włos, mimo że wydaje się nieistotny, przechodzi przez skomplikowaną sekwencję zdarzeń, które są regulowane przez liczne czynniki genetyczne, hormonalne i środowiskowe. Wiedza na temat cyklu wzrostu włosa pozwala na bardziej świadome podejście do pielęgnacji i leczenia problemów trychologicznych. Dlatego warto zwracać uwagę na zmiany w ilości wypadających włosów, kondycji skóry głowy oraz struktury włosów, ponieważ mogą one świadczyć o zaburzeniach, które wymagają profesjonalnej interwencji.
