Nutrigenetyka edukacja

Wszystko zapisane jest w genach. Pewnie już słyszeliście takie powiedzenie. Nic bardziej mylnego. W tym artykule chciałabym Wam przedstawić dziedzinę dietetyki, jak nutrigenetyka, która właśnie zajmuje się żywieniem opartym na naszym genomie.

Nutrigenetyka – przyszłościowa metoda zapobiegania wystąpienia chorób cywilizacyjnych i ich terapii dietetycznej. Jest to dziedzina nauki zajmująca się badaniem roli interakcji między indywidualnymi wariantami genów (genotypem), a składnikami pożywienia w aspekcie wpływu na zdrowie człowieka.

Identyfikacja ryzyka wystąpienia chorób polega na wykonaniu badania materiału genetycznego na obecność mutacji w kodzie genetycznym (polimorfizm genetyczny).

Wyróżnia się dziedziny, jak: nutrigenomika (wpływ składników żywności na działanie genów), proteomika (wpływ zmian w ekspresji genów na zmiany w biosyntezie białek) oraz metabolomika (określa powyższe aspekty na przebieg procesów metabolicznych i określa zmiany metaboliczne w organizmie).

W naszym DNA zapisana jest informacja na temat naszej zdolności wchłaniania, metabolizowania i stopnia wykorzystania składników pokarmowych oraz geny dziedziczenia (np. gen otyłości lub cukrzycy).

Do najbardziej znany polimorfizmów związanych z przyjmowaniem pokarmu należą: gen FTO, gen MTHFR oraz CYP1A2. Odpowiadają one odpowiednio schorzeniami w kontroli ilościowego przyjmowania pokarmu, metylacją DNA -> hiperhomocysteinemia oraz metabolizmem kofeiny wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA).

Najważniejszą sprawą w nutrigenetyce jest metabolizm lipidów. Tłuszcze wpływają na ekspresję genów. Dlatego wykonuje się omega test – profil kwasów tłuszczowych w błonach komórkowych, gdyż właśnie to tłuszcze są główną przyczyną otyłości lub cukrzycy.

Istotną sprawą są również antyoksydanty, które są związkami w różnych formach i postaciach. Każdy z nich posiada enzym, który odpowiada za ich uaktywnianie, gdy organizm je potrzebuje. Za odpowiednie działanie enzymów odpowiadają również geny.

Informacja na temat nadwrażliwość i nietolerancji na niektóre składniki też jest zakodowana w naszym DNA. Dotyczy to m. in.: metabolizmu kofeiny, alkoholu, sodu, laktozy, glutenu, fruktozy wiele innych związków.

Nutrigenetyka – testy genetyczne

Testy nutrigenetyczne określają polimorfizmy modyfikujące zapotrzebowanie na witaminy i składniki mineralne, których niedobór sprzyjają rozwojowi określonych chorób. Dodatkowo często wykonywane są badania biochemiczne krwi na wysycenie organizmu witaminami i składnikami mineralnymi.

Ceny badań nutrigenetycznych dostępnych na rynku wahają się od 200 do ok. 3000 złotych. Im pełniejszy profil genetyczny, tym droższe badanie. Na dzień dzisiejszy nie ma dofinansowania ze strony NFZ-u.

Nutrigenetyka to dziedzina nauki, która zajmuje się badaniem wpływu genów na interakcje między żywnością a organizmem. Testy genetyczne w kontekście nutrigenetyki pozwalają analizować indywidualne polimorfizmy genetyczne związane z przyswajaniem składników odżywczych, metabolizmem i reakcjami na różne składniki diety. Dzięki tym testom możliwe jest dostosowanie planu żywieniowego do indywidualnych potrzeb genetycznych, co może przyczynić się do osiągnięcia lepszych wyników zdrowotnych.

Oto główne aspekty związane z nutrigenetyką i testami genetycznymi:

1. Personalizacja Żywienia:
   • Testy genetyczne pozwalają zidentyfikować, jak organizm reaguje na konkretne składniki odżywcze, takie jak witaminy, minerały, tłuszcze czy białka. To umożliwia dostosowanie diety do indywidualnych potrzeb i uniknięcie niedoborów czy nadmiarów.
2. Skuteczność Diet:
   • Dzięki testom genetycznym można dowiedzieć się, która dieta może być bardziej efektywna w kontekście utraty wagi, poprawy zdrowia serca czy kontroli cukrzycy, uwzględniając indywidualne uwarunkowania genetyczne.
3. Zapobieganie Chorobom:
   • Badania nutrigenetyczne mogą pomóc zidentyfikować genetyczne predyspozycje do pewnych chorób czy stanów, takich jak otyłość, choroby serca czy nietolerancje pokarmowe. Dzięki temu można wdrożyć odpowiednie strategie prewencyjne.
4. Intolerancje Pokarmowe:
   • Testy genetyczne mogą pomóc wykryć skłonności do nietolerancji pokarmowych, takich jak nietolerancja laktozy czy glutenu. To pozwala na dostosowanie diety, aby unikać potencjalnych źródeł problemów zdrowotnych.
5. Zdrowie Układu Pokarmowego:
   • Nutrigenetyka może dostarczyć wskazówek dotyczących zdrowia układu pokarmowego, takich jak skłonności do refluksu, nadkwaśności czy zaparć, oraz sugerować odpowiednie zmiany żywieniowe.
6. Eliminowanie Błędów Żywieniowych:
   • Testy genetyczne mogą pomóc w identyfikacji genetycznych czynników ryzyka, takich jak predyspozycje do nadwagi czy problemów z przemianą materii, co pozwala na świadome unikanie potencjalnych błędów żywieniowych.
7. Monitorowanie Postępów:
   • Badania genetyczne mogą dostarczyć wskaźników do monitorowania postępów zdrowotnych i odpowiedzi organizmu na wprowadzane zmiany w diecie i stylu życia.

Jednak warto pamiętać, że choć nutrigenetyka może dostarczyć cennych wskazówek, sama genetyka to tylko jeden z wielu czynników wpływających na zdrowie. Warto konsultować się z profesjonalistami, takimi jak dietetyk czy lekarz, aby optymalnie wykorzystać wyniki testów genetycznych w kontekście całego planu zdrowego stylu życia.

Dieta

Nutrigenetyka w dziedzinie dietetyki nie jest jeszcze powszechna. Niewielu specjalistów w zakresie żywienia podejmuje się wprowadzenia takiej opcji do swojej oferty usługowej.

Cały czas wykonywane są badania nad nią. Na razie spekuluje się, że jest to najskuteczniejsza metoda zapobiegania chorobom zapisanym w genach. Zaleca się przeprowadzanie badań już u niemowlaków, aby jak najszybciej wprowadzić skuteczną dietę.

Myślę, że już za 5-10 lat będzie to najlepszy model/wzór stosowany w układaniu diet przez dietetyków jako kolejna gałąź leczenie żywieniowego. Kod genetyczny będzie stanowił o naszym metabolizmie oraz ryzyku chorób.

Rola dietetyka w nutrigenetyce jest niezwykle istotna, ponieważ to specjaliści od żywienia odgrywają kluczową rolę w interpretacji i wykorzystaniu wyników testów genetycznych w kontekście planu żywieniowego. Oto wyczerpujące aspekty, w jakie sposób dietetyk może wpływać na praktyczne zastosowanie nutrigenetyki:

1. Interpretacja Wyników Genetycznych:
   • Dietetyk może pomóc pacjentom zrozumieć wyniki testów genetycznych, tłumacząc, jakie polimorfizmy genetyczne zostały znalezione i jakie mogą mieć one wpływ na metabolizm i reakcje organizmu na składniki diety.
2. Personalizacja Planu Żywieniowego:
   • Opierając się na wynikach testów genetycznych, dietetyk może dostosować plan żywieniowy do indywidualnych potrzeb genetycznych pacjenta, pomagając unikać potencjalnych ryzyk zdrowotnych oraz wybierając składniki diety korzystne dla danej osoby.
3. Zapobieganie i Leczenie Chorób:
   • Dietetyk może wykorzystać informacje genetyczne do opracowania strategii żywieniowych mających na celu zmniejszenie ryzyka wystąpienia określonych chorób, takich jak cukrzyca czy choroby serca, oraz wsparcie terapii u osób już zmagających się z daną dolegliwością.
4. Zarządzanie Wagi i Składem Ciała:
   • Dzięki nutrigenetyce dietetyk może opracować spersonalizowany plan żywieniowy, który uwzględnia genetyczne uwarunkowania związane z przemianą materii i skłonnościami do gromadzenia tkanki tłuszczowej.
5. Intolerancje Pokarmowe:
   • Na podstawie analizy genów dietetyk może pomóc w identyfikacji potencjalnych nietolerancji pokarmowych i dostosować dietę w taki sposób, aby unikać produktów, które mogą powodować niepożądane objawy.
6. Monitorowanie Postępów:
   • Dietetyk może pomóc w monitorowaniu wpływu personalizowanego planu żywieniowego opartego na nutrigenetyce, dostosowując go w miarę potrzeb i oceniając, czy wprowadzone zmiany przynoszą oczekiwane efekty zdrowotne.
7. Wsparcie Psychologiczne:
   • Dietetyk może pełnić rolę wsparcia emocjonalnego i motywacyjnego dla pacjentów, pomagając im w dostosowaniu się do nowych nawyków żywieniowych opartych na wynikach testów genetycznych.
8. Edukacja i Świadomość:
   • Dietetyk może edukować pacjentów na temat roli genetyki w żywieniu oraz pomagać zrozumieć, że dieta i styl życia odgrywają kluczową rolę w zdrowiu, niezależnie od genetycznych predyspozycji.

Dietetyk odgrywa więc istotną rolę w wykorzystaniu nutrigenetyki do poprawy zdrowia i jakości życia pacjentów poprzez spersonalizowane podejście do żywienia, uwzględniając ich unikalne uwarunkowania genetyczne.