Nutrigenetyka edukacja
Wszystko zapisane jest w genach. Pewnie już słyszeliście takie powiedzenie. Nic bardziej mylnego. W tym artykule chciałabym Wam przedstawić dziedzinę dietetyki, jak nutrigenetyka, która właśnie zajmuje się żywieniem opartym na naszym genomie.
Nutrigenetyka – przyszłościowa metoda zapobiegania wystąpienia chorób cywilizacyjnych i ich terapii dietetycznej. Jest to dziedzina nauki zajmująca się badaniem roli interakcji między indywidualnymi wariantami genów (genotypem), a składnikami pożywienia w aspekcie wpływu na zdrowie człowieka.
Identyfikacja ryzyka wystąpienia chorób polega na wykonaniu badania materiału genetycznego na obecność mutacji w kodzie genetycznym (polimorfizm genetyczny).
Wyróżnia się dziedziny, jak: nutrigenomika (wpływ składników żywności na działanie genów), proteomika (wpływ zmian w ekspresji genów na zmiany w biosyntezie białek) oraz metabolomika (określa powyższe aspekty na przebieg procesów metabolicznych i określa zmiany metaboliczne w organizmie).
W naszym DNA zapisana jest informacja na temat naszej zdolności wchłaniania, metabolizowania i stopnia wykorzystania składników pokarmowych oraz geny dziedziczenia (np. gen otyłości lub cukrzycy).
Do najbardziej znany polimorfizmów związanych z przyjmowaniem pokarmu należą: gen FTO, gen MTHFR oraz CYP1A2. Odpowiadają one odpowiednio schorzeniami w kontroli ilościowego przyjmowania pokarmu, metylacją DNA -> hiperhomocysteinemia oraz metabolizmem kofeiny wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA).
Najważniejszą sprawą w nutrigenetyce jest metabolizm lipidów. Tłuszcze wpływają na ekspresję genów. Dlatego wykonuje się omega test – profil kwasów tłuszczowych w błonach komórkowych, gdyż właśnie to tłuszcze są główną przyczyną otyłości lub cukrzycy.
Istotną sprawą są również antyoksydanty, które są związkami w różnych formach i postaciach. Każdy z nich posiada enzym, który odpowiada za ich uaktywnianie, gdy organizm je potrzebuje. Za odpowiednie działanie enzymów odpowiadają również geny.
Informacja na temat nadwrażliwość i nietolerancji na niektóre składniki też jest zakodowana w naszym DNA. Dotyczy to m. in.: metabolizmu kofeiny, alkoholu, sodu, laktozy, glutenu, fruktozy wiele innych związków.
Nutrigenetyka – testy genetyczne
Testy nutrigenetyczne określają polimorfizmy modyfikujące zapotrzebowanie na witaminy i składniki mineralne, których niedobór sprzyjają rozwojowi określonych chorób. Dodatkowo często wykonywane są badania biochemiczne krwi na wysycenie organizmu witaminami i składnikami mineralnymi.
Ceny badań nutrigenetycznych dostępnych na rynku wahają się od 200 do ok. 3000 złotych. Im pełniejszy profil genetyczny, tym droższe badanie. Na dzień dzisiejszy nie ma dofinansowania ze strony NFZ-u.
Dieta
Na podstawie testu genetycznego dietetykowi łatwiej jest przygotować bardziej skuteczną spersonalizowaną dietę.
Nutrigenetyka w dziedzinie dietetyki nie jest jeszcze powszechna. Niewielu specjalistów w zakresie żywienia podejmuje się wprowadzenia takiej opcji do swojej oferty usługowej.
Cały czas wykonywane są badania nad nią. Na razie spekuluje się, że jest to najskuteczniejsza metoda zapobiegania chorobom zapisanym w genach. Zaleca się przeprowadzanie badań już u niemowlaków, aby jak najszybciej wprowadzić skuteczną dietę.
Myślę, że już za 5-10 lat będzie to najlepszy model/wzór stosowany w układaniu diet przez dietetyków jako kolejna gałąź leczenie żywieniowego. Kod genetyczny będzie stanowił o naszym metabolizmie oraz ryzyku chorób.