Otyłość – aktualizacja na rok 2022 edukacja

Otyłość, inaczej choroba otyłościowa, to choroba przewlekła, bez tendencji do samoistnego ustąpienia bez wdrożenia odpowiedniego leczenia farmakologicznego i niefarmakologicznego (zmian nawyków żywieniowych oraz wprowadzenia codziennej aktywności fizycznej). Ma skłonność na nawrotów oraz nieleczona prowadzi do wielu niekorzystnych powikłań zdrowotnych, w tym: cukrzycy typu 2, insulinooporności, nadciśnienia tętniczego, dyslipidemii oraz miażdżycy, chorób sercowo-naczyniowych, zaburzeń hormonalnych oraz osteoporozy czy urazów mechanicznych.

Wyniki badań Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS) przeprowadzonego w 2019 roku wskazują, że aż 59% Polek i Polaków ma nadmierną masę ciała, a odsetek ten zwiększył się o 13% w ostatnich 10 latach. W dalszej perspektywie statystyki przewidują, że odsetek populacji z nadmierną masą ciała będzie rósł. Patrząc nawet na skalę światową ma on tendencję wzrostową, co oznacza pandemię otyłości. Ma to też odbicie w zwiększonych przypadkach hospitalizacji i pogorszeniu się ogólnego stanu zdrowia społeczeństwa. Także dzieci i młodzieży.

Sytuacja ta, stała się powodem do powołania w marcu 2020 roku Polskiego Towarzystwa Leczenia Otyłości (PTLO). Głównym celem działania jest zwiększanie świadomości wśród lekarzy o zwiększającej się liczbie otyłości, upowszechnieniem wiedzy wśród pracowników opieki zdrowotnej na temat postępu w diagnostyce i leczeniu otyłości i jej powikłań. Dlatego opracowano aktualne zalecenia kliniczne dotyczące postepowania u chorych na otyłość 2022″.

Należy spojrzeć na problem nadmiernej masy ciała pod kątem ekonomicznym, medycznym, społecznym i psychologicznym. Pacjent z nadwagą lub otyłością wymaga wielopłaszczyznowo – całościowego wsparcia i opieki podczas włączenia terapii leczniczej, jeśli ma ona być skuteczna i bezpieczna dla niego.

Lekarze rodzinni, do których trafiają pacjenci z nadmierną masą ciała coraz częściej czują bezsilność, wynikającą z braku systemowych rozwiązań leczenia otyłości oraz braku czasu potrzebnego na indywidualne podejście do pacjentów. Brakuje także bezpłatnych porad dietetyka, psychologa i fizjoterapeuty w ramach POZ-u (lecz w ramach nowej ustawy o zawodzie dietetyka istnieje szansa, aby było to możliwe). Na razie leczenie otyłości zamyka się na wypisaniu recepty na leki zmniejszające apetyt i inne farmakoterapeutyki. Najczęściej to leczy się objawowo, czyli leczenie nadciśnienia, cukrzycy, niealkoholowej choroby wątroby, a nie docelowo otyłości.

Medycyna to dziedzina gospodarki, która powinna brać pod uwagę wielopłaszczyznowe podejście do każdego pacjenta, niezależnie od problemu z którym pacjent przychodzi do specjalisty. Co oznacza, że pacjent powinien być zaopiekowany przez przy najmniej kilku specjalistów naraz, w tym: lekarz rodzinny, lekarz specjalista od wybranej jednostki chorobowej, psycholog/psychiatra, dietetyk, fizjoterapeuta.

Otyłość – to już choroba!!!

Otyłość została uznana za chorobę i umieszczoną ja na liście w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób (kod E66 w klasyfikacji ICD-10), co wiąże się z obowiązkiem jej diagnozy przez lekarzy i jej leczenia. Otyłość skraca długość życia i jest chorobą śmiertelną, ze względu na obszerne konsekwencje zdrowotne.

Pacjentom o wysokim ryzyku powikłań otyłości oraz już ze zdiagnozowanymi chorobami współistniejącymi zaleca się regularne wykonywanie badań laboratoryjnych, w szczególności w kierunku:

• poziomu glukozy we krwi (na czczo, test tolerancji)
• profil lipidowy (cholesterol całkowity, HDL, LDL, VLDL, trójglicerydy)
• stężenie kwasu moczowego
• stężenie hormonu tyreotropowego (TSH)
• aktywność aminotransferazy alaninowej ALT i asparaginowej AST
• stężenie kreatyniny
• białka C-reaktywnego tzw. CRP i OB
• morfologia obwodowa krwi
• badanie ogólne moczu

Na diagnozę otyłości ma nie tylko wpływ sama masa ciała, ale głównie stosunek masy do wysokości ciała (wyznaczenie wskaźnika BMI), pomiar obwodu talii i bioder oraz pomiar tkanki tłuszczowej (podskórnej i trzewnej, czyli okołonarządowej) oraz ogólny stan odżywienia organizmu. U dzieci i młodzieży używa się tzw. siatek centylowych, do określenia czy występuje niedowaga, prawidłowa masa ciała czy nadwaga lub otyłość.

Często stosowaną metodą określającą zawartość tkanki tłuszczowej w organizmie jest użycie wagi analitycznej, która za pomocą bioimpedencji elektrycznej oznaczy jej wartość. Dzięki niej jesteśmy w stanie poznać %zawartość tkanki tłuszczowej, masy mięśniowej, masy kostnej, wieku metabolicznego, podstawowej przemiany materii, stopnia nawodnienia oraz wielu innych parametrów.