Profil lipidowy edukacja

Dyslipidemia to stan, w którym stężenie lipidów i lipoprotein osocza przekracza wartości uznane za referencyjne.

Lipoproteiny to cząsteczki składające się z połączenia lipidów i białek. Ich podstawową rolą jest trnasport trójglicerydów i cholesterolu między narządami.

Ze względu na ich różnice w wielkości podzielono je na:

• chylomikrony wytwarzane w jelicie cienkim i transportują w osoczu wchłonięty z pokarmem tłuszcze. Po ok. 12h są praktycznie niewykrywalne. Nie powodują miażdżycy, ponieważ są to zbyt duże cząsteczki i nie mają zdolności do przenikania przez śródbłonek naczyń krwionośnych.
• cząsteczki VLDL
• cząsteczki LDL powstają poprzez hydrolizę enzymatyczną (lipazę lipoproteinową) cząsteczek VLDL. Są one wykorzystywane do syntezy hormonów płciowych i sterydowych. Służą również do budowy błon komórkowych, syntezy kwasów tłuszczowych, a także witaminy D w skórze. Mają one zdolność do indukcji miażdżycy. Powodują zwiększenie ekspresji różnych białek ułatwiających przyleganie do śródbłonka i przechodzenie ich do błony wewnętrznej. Poprzez wiązanie się z np. wolnymi rodnikami, są w stanie zwiększać swoją objętość.

Dyslipidemia stanowi czynnik ryzyka wystąpienia chorób sercowo-aczyniowych. Aby im zapobiec należy wykonywać regularnie badanie profilu lipidowego i monitorować wartości parametrów wchodzących w jego skład. Dodatkowo można jeszcze sprawdzić poziom stężenia apolipoproteiny B (apoB), apolipoproteiny A1 (apoA1) oraz lipoproteiny (a).

umów wizytę

Zaburzenia lipidowe można podzielić na:

• hipercholesterolemię (zwiększone stężenie cholesterolu całkowitego i frakcji LDL)
• aterogenną dyslipidemię (zwiększone stężenie triglicerydów, małe stężenie cholesterolu HDL i nieprawidłowe, małe LDL)
• złożoną (mieszaną) hiperlipidemię (zwiększone stężenie triglicerydów i cholesterolu LDL)
• zespół chylomikronemii (duże stężenia triglicerydów oraz cholesterolu całkowitego)

Profil lipidowy – dieta

Aby zapobiec wahaniom wartości parametrów profilu lipidowego oraz zmniejszyć ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych należy przestrzegać kilku zasad zdrowego odżywiania.

Nie należy przekraczać ilości 30% podaży tłuszczów ogółem całodobowego zapotrzebowania energetycznego. Przy czym NKT mogą stanowić <10% (przy występującej hipercholesterolemii należy ograniczyć do 7%). Spożycie kwasów tłuszczowych trans powinno wynosić <1%, a podaż cholesterolu pokarmowego nie powinna przekraczać 300 mg/dl (przy występującej dyslipidemii ograniczenie do 200 mg/dl).

Duża podaż kwasów omega 3 oraz błonnika pokarmowego zmniejsza poziom stężenia cholesterolu LDL i trójglicerydów w surowicy krwi. Włączenie do swojej diety lub zwiększenie spożycia fitosteroli jest jedna z metod w postępowaniu dietetycznym obniżająca wartości „złych” parametrów.

W miarę możliwości należy zrezygnować z potraw smażonych i grillowanych, słodyczy i produktów wysoko przetworzonych. Sprzyjającym czynnikiem powstawania dyslipidemii jest również wysokie spożycie alkoholu, regularne palenie papierosów oraz występująca nadwaga i otyłość.

Najlepszym wyborem źródła tłuszczów są: olej rzepakowy, oliwa z oliwek oraz produkty naturalnie zawierające tłuszcze (np. awokado, orzechy). Równocześnie ograniczając spożycie produktów wysoko tłuszczowych (majonez, śmietana, smalec, itp.).

Dobrym posunięciem będzie również ograniczenie spożycia mięsa czerwonego. Należy również zadbać o odpowiednią podaż białka, witamin i składników mineralnych.