Zespół jelita drażliwego (IBS) dieta

Zespół jelita drażliwego (ang. Irritable Bowel Syndrome, IBS) to zaburzenie przewodu pokarmowego, które objawia się różnymi dolegliwościami jelitowymi, takimi jak ból brzucha, wzdęcia, zaparcia, biegunka lub ich naprzemienna występowanie. Chociaż IBS jest schorzeniem przewlekłym i nie jest związane z uszkodzeniem anatomicznym jelit, może znacząco wpływać na jakość życia pacjentów. Poniżej przedstawiamy wyczerpujący opis zespołu jelita drażliwego:

Objawy i Charakterystyka:

• Ból Brzucha: Najczęstszy objaw, zwykle jest to ból w dolnej części brzucha, który zmienia się w zależności od ruchów jelit i może łagodnie ustępować po oddaniu stolca.
• Zmienne Stolce: Pacjenci z IBS mogą doświadczać biegunek, zaparć lub ich naprzemiennego występowania. Stolce mogą mieć różną konsystencję i wygląd.
• Wzdęcia i Gazowanie: Wzdęcia brzucha i uczucie nadmiernego gazu to inne częste dolegliwości związane z IBS.
• Nietolerancja Pokarmów: Niektóre osoby z IBS mogą reagować na określone pokarmy, co może pogarszać objawy.
• Nadmierne Napięcie i Stres: Stres i emocje mogą wpływać na nasilenie objawów IBS u niektórych pacjentów.

Podtypy IBS:

• IBS-C (z zaparciem): Charakteryzuje się przewagą objawów zaparcia.
• IBS-D (z biegunką): Charakteryzuje się przewagą objawów biegunki.
• IBS-M (naprzemiennie): Obejmuje naprzemienną występowanie biegunek i zaparć.
• IBS-U (niesklasyfikowany): Jeśli objawy nie pasują do żadnego z powyższych podtypów.

Przyczyny i Czynniki Ryzyka:

• Czynniki Żywieniowe: Niektóre pokarmy i napoje mogą nasilać objawy, takie jak kofeina, alkohol, tłuste potrawy, pikantne potrawy i sztuczne słodziki.
• Stres i Emocje: Stres i nadmierny napięcie emocjonalne mogą wpływać na aktywność jelit i nasilać objawy.
• Dysbioza Jelitowa: Zaburzenia w mikroflorze jelitowej mogą mieć wpływ na rozwój IBS.
• Nadwrażliwość Jelit: Osoby z IBS mogą mieć nadwrażliwe jelita, co oznacza, że reagują na bodźce, które normalnie nie wywołują bólu lub dyskomfortu.

Diagnoza i Leczenie:

• Diagnoza: Diagnoza IBS opiera się na wykluczeniu innych chorób i opisie charakterystycznych objawów. W niektórych przypadkach może być wymagane wykonanie badań, takich jak badania krwi, kolonoskopia czy testy na nietolerancje pokarmowe.
• Leczenie: Leczenie IBS obejmuje podejście wieloaspektowe. Może zawierać zmiany w diecie, redukcję stresu, przyjmowanie leków przeciwbólowych lub leków wpływających na motorykę jelit. Dietetyk może odgrywać ważną rolę w opracowaniu diety eliminacyjnej, która może pomóc w identyfikacji pokarmów nasilających objawy.

Rola Dietetyka:

• Dieta Eliminacyjna: Dietetyk może pomóc w opracowaniu planu diety eliminacyjnej, w której eliminuje się potencjalnie drażniące jelita pokarmy i monitoruje reakcje organizmu.
• Dopasowanie Błonnika: Odpowiednia ilość błonnika w diecie może pomóc w regulacji konsystencji stolca i łagodzeniu objawów.
• Unikanie Spicza Pokarmowego: Dietetyk może pomóc zidentyfikować pokarmy, które mogą nasilać objawy, i pomóc unikać ich spożywania.
• Zarządzanie Stresowaniem: Wspieranie pacjentów w rozwoju zdrowych mechanizmów radzenia sobie ze stresem może pomóc w kontrolowaniu objawów.

Podsumowując, zespół jelita drażliwego jest skompleksowanym zaburzeniem przewodu pokarmowego, które może znacząco wpływać na życie pacjentów. Współpraca z dietetykiem i specjalistami ds. zdrowia może pomóc w opracowaniu spersonalizowanego planu zarządzania objawami i poprawy jakości życia osób cierpiących na IBS.

Zespól jelita drażliwego (IBS), potocznie nazywanego zespół „cieknącego” lub „przesiąkliwego” jelita. Nie bez przyczyny wzięła się ta nazwa, ponieważ tej jednostce chorobowej towarzyszą częste biegunki i wzdęcia.

Społeczeństwo każdego roku staje przed coraz większą presją pracy i obowiązków domowych. Stąd bierze się nadmierna reakcja stresowa, kiedy trwa długo staje się przewlekłą reakcją stresową. Każda negatywna reakcja w naszym organizmie sprzyja rozwojowi chorób.

Zespół jelita drażliwego jest zaburzeniem pracy jelit, przejawiający się dolegliwościami, takimi jak: uczucie wzdęcia, problemy z wypróżnianiem (zaparcia, brak powstawania stolca) oraz biegunki.

Schorzenie to zdiagnozowano tylko u 20% populacji, w wieku 20-40 lat, mieszkającej w Ameryce Północnej i Europie. Ale domniemywa się o większej ilości osób chorych, tym bardziej z innych Państw. Występuje częściej w grupie kobiet niż u mężczyzn. Może mieć też podłoże genetyczne.

Diagnostyka, objawy i leczenie IBS

Zgodnie z Kryteriami Rzymskimi IV z 2016 roku zespół jelita drażliwego diagnozuje się w przypadku, jeśli przez co najmniej okres 3 miesięcy występować będą dolegliwości – ból brzucha związany z zaburzeniami wypróżnień (zmiana częstości wypróżnień oraz zmiana konsystencji stolca).

Aby zdiagnozować IBS wykonuje się badanie krwi i kału w kierunku nietolerancji pokarmowych oraz obecności infekcji, takie jak: morfologia krwi, pomiar stężenia CRP i TSH w surowicy, badanie stężenia kalprotektyny lub laktoferyny w kale oraz badanie mikrobiologiczne kału.

Podstawowymi objawami IBS są: bóle brzucha, biegunki, zaparcia, naprzemienne biegunki i zaparcia. Dodatkowo towarzyszyć mogą takie dolegliwości jak: skurcze brzucha, wzdęty brzuch, zgaga, gazy, nudności i wymioty, częstsze oddawanie moczu, bóle pleców i mięśniowo-stawowe, przewlekłe zmęczenie, zaburzenia ginekologiczne i psychologiczne (stany depresyjne, wahania nastroju, …).

Choć objawy te nie są charakterystyczne dla zespołu jelita drażliwego, gdyż mogą one świadczyć także o występowaniu celiakii, dyspepsji czynnościowej oraz nieswoistych chorób jelit. Dlatego niezbędne jest wykonanie dodatkowych badań w celu potwierdzenia i wykluczenia innych schorzeń.

Ze względu na rodzaj dolegliwości wyróżnia się IBS typu: biegunkowego, zaparciowego, mieszanego i nieokreślonego.

Zespół jelita przesiąkliwego jest chorobą przewlekłą, co oznacza jej długotrwałe leczenie. Terapia IBS składa się z: farmakoterapii objawowej (leki przeczyszczające, hamujące wypróżnianie, przeciwbólowe, …), antybiotykoterapii, probiotykoterapii, leczenia psychologicznego i psychiatrycznego oraz diety.

Zespół jelita drażliwego – dieta

Najczęściej stosowaną dietą w przypadku IBS jest dieta LOW FODMAP, która wyklucza z diety wszelkie produkty zawierające fermentujące węglowodany: oligosacharydy (fruktany), disacharydy (laktoza), monosacharydy (fruktoza) i poliole (sorbitol, ksylitol).

Najważniejszym krokiem jest zwiększenie ilości błonnika pokarmowego w diecie przy zaparciach, a zmniejszenie jego ilości przy biegunkach. Ma on za zadanie uszczelnić ściany jelit. Następnie należy ograniczyć lub wyeliminować z diety wszystkie produkty wzdymające, wszelkiego rodzaju używki (mocne kawy i herbaty) oraz napoje gazowane.

Warto zastosować suplementację preparatami probiotycznymi zawierającymi głównie szczepy bakterii Bifidobacterium bifidum oraz Lactobacillus rhamnosus oraz produkty prebiotyczne (w przypadku zaparć): kiszonki, jogurty prebiotyczne, maślanki, kefiry.

Wzdęcia pojawiają się po przejedzeniu się. Dlatego przy tym schorzeniu zaleca się spożywanie posiłków częściej ale w mniejszych porcjach. Rekomendowana ilość wynosi 5-6 posiłków dziennie. Najlepszym sposobem odżywiania się przy IBS jest dieta łatwostrawna.

Zaleca się wykonanie badań w kierunku nietolerancji glutenu oraz laktozy, gdyż ich spożycie podczas IBS jeszcze bardziej obciąża układ pokarmowy, a a w szczególności jelita.

Zalecana jest codzienna aktywność fizyczna umiarkowana, najlepiej w postaci 7-8 000 kroków dziennie, 1h pływania na basenie lub 1h jazdy rowerem.