Mikrobiota jelitowa

Mikrobiota jelitowa człowieka to ponad 1013 – 1014 drobnoustrojów, z którymi nasz organizm współżyje w symbiozie. Razem z tymi bakteriami tworzymy tzw. „superorganizm”.

W wyniku zasiedlenia się mikroflory jelitowej organizm czerpie z niej wiele korzyści. Podstawową funkcją jej jest ochrona przed kolonizacją przewodu pokarmowego przez patogeny chorobotwórcze. Odpowiednie proporcje między zasiedlonymi mikroorganizmami świadczy o przebiegu choroby. Dodatkowo odpowiedni skład mikrobioty może wpływać na procesy fizjologiczne organizmu oraz być swoistym wyznacznikiem przy diagnozie wybranych jednostek chorobowych, takich jak: otyłość, cukrzyca, NAFLD, choroby jelit.

Przyczynia się ona do fermentacji węglowodanów nietrawionych przez organizm człowieka, przez co nie stanowią one zagrożenia dla naszego zdrowia. Syntetyzuje ona krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (poprawiają odpowiedź immunologiczną) oraz niektóre witaminy, m. in. , biotynę, K oraz B12. Uczestniczy w biotransformacji sprzężonych kwasów żółciowych. Metabolizuje niektóre ksenobiotyki oraz bierze udział w degradacji szczawianów, dzięki temu nasz organizm nie będzie zagrożony zatruciem toksycznym.

Dzięki swym szerokim zakresom działań mikrobiota jelitowa korzystnie wpływa na poprawę metabolizmu, układ immunologiczny oraz nerwowy człowieka. Dlatego zaleca się suplementację probiotyków, prebiotyków (żywności sprzyjającej rozwojowi/rozmnażaniu się bakterii jelitowych w organizmie człowieka), leków stymulujących wzrost kolonii mikrobioty oraz przeszczepu mikroorganizmów.

Gdy mikroorganizmy te przekroczą one próg jelit rozpoczyna to proces stanu zapalnego. Takie zjawisko może mieć miejsce tylko podczas zwiększenia przepuszczalności jelita i przedostawania się tych mikroorganizmów poza światło jelita.

Mikrobiota jelitowa – czynniki wpływające na przeżycie bakterii symbiotycznych

  • sposób porodu (naturalny poród zwiększa ilość bakterii już po porodzie)
  • karmienie piersią
  • uwarunkowania genetycznie
  • aktywny styl życia
  • spożywanie prebiotyków
  • stan zdrowia i mikrobiom matki
  • wiek płodowy
  • wysoka podaż polifenoli w diecie

WPŁYW NEGATYWNY

  • zaburzenia odżywiania
  • zła dieta – wysoko przetworzone produkty i dieta wysokotłuszczowa
  • przewlekły stres
  • antybiotykoterapia
  • brak aktywności fizycznej
  • nadmierna ekspozycja na patogeny chorobotwórcze
  • uwarunkowania genetyczne
  • chemioterapia
  • nadmierna konsumpcja alkoholu i innych używek
  • niektóre stosowane leki

Trwają badania nad potwierdzeniem tezy, że dieta może wywierać szczególny wpływ na skład mikroflory jelitowej. zaobserwowano, że na modulację mikrobioty jelitowej ma wpływ dieta bogata w polisacharydy, głównie błonnik. Upatruje się również korzystnego działania produktów nieprzetworzonych i fermentowanych.

Ostatnie badania potwierdziły także korzystne działanie kwasów ω – 3, w tym kwasów eikozapentaenowego (EPA), które osłabiają odpowiedź zapalną w nieswoistych chorobach jelit.

Wśród kolonii mikroorganizmów jelitowych wyróżnić możemy: Bacteroidetes, Firmicutes, Proteobacteria, Actinobacteria, Fusobacteria oraz Verrucomicrobia. Uważa się, że bakterie produkujące maślan oraz bakterie kwasu mlekowego korzystnie wpływają na organizm gospodarza poprzez ich właściwości przeciwzapalne, przeciwnowotworowe i wykluczające patogeny.

W wyniku starzenia się organizmu zwiększa się liczba bakterii z rodzaju Lactobacillus, fusobacterium, Clostridium i Eubacterium, natomiast zmniejsza sie liczba bakterii z rodzaju Bacteroides i Bifidobacterium

Mikrobiota jelitowa – zaburzenia

Dysbioza jest skutkiem wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, wystąpieniu innych nieswoistych chorób zapalnych jelit, antybiotykoterapii, złej diety, zmiany funkcjonowania układu odpornościowego (wystąpienia autoimmunologicznych chorób, przewlekły stres).

Przerost flory bakteryjnej (SIBO) również jest niebezpiecznym stanem patofizjologicznym dla organizmu człowieka.

Leczenie dysbiozy polega na stosowaniu śródków przeciwbakteryjnych i przeciwgrzybiczych, odpowiednia pro- i prebiotykoterapia lub nawet terapia synbiotykami, przeszczep mikrobioty kałowej oraz terapia bakteriofagowa.

Bakterie jelitowe a odporność

Bakterie te lub ich produkty metabolizmu przenikają do błony śluzowej i pobudzają komórki prezentujące antygen – makrogafii i komórki dendrytyczne. U zdrowych osób powoduje to normalną rekajcę immunologiczną przy udziale limfocytów B i T. Warunkuje to tolerancję wobec własnych antygenów bakteryjnych.

U osób z występującą nieswoistą chorobą jelit lub wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego występuje stan ciągłego pobudzania limfocytów T, co skutkuje przewlekłym zapełnieniem błony śluzowej jelit. Pobudzone limfocyty T produkują zwiększoną ilość cytokin, odpowiedzialnych za stan zapalny w organizmie człowieka.

Nadmierna reakcja układu odpornościowego sprawia, że wyczerpują się naturalne zapasy odpowiedzi odpornościowej i układ ten staje się osłabiony i mniej wrażliwy na docierające patogeny chorobotwórcze z zewnątrz organizmu.

Taki „wyjałowiony” organizm staje się podatny na kolejne stany zapalne oraz inny choroby, w tym: cukrzyca, alergie, nowotwory lub nawet zaburzenia układu nerwowego.


Słowniczek:

Mikrobiota – ogół mikroorganizmów (bakterii, archeonów, grzybów zasiedlających organizm)

Mikrobiom – zestaw genów mikroorganizmów zasiedlających organizm

error: Content is protected !!