Trichoskopia to nieinwazyjna i bezbolesna metoda diagnostyczna, która zyskała ogromne znaczenie w trychologii i dermatologii. Umożliwia dokładną analizę skóry głowy oraz włosów przy użyciu specjalistycznego urządzenia, jakim jest dermatoskop lub wideodermatoskop. Dzięki dużemu powiększeniu, trichoskopia pozwala na szczegółowe obejrzenie struktur skóry głowy, mieszków włosowych, łodyg włosów oraz otaczających ich tkanek, co daje precyzyjny obraz sytuacji trychologicznej pacjenta. Badanie to jest wykorzystywane zarówno w diagnostyce różnych typów łysienia, jak i w ocenie skuteczności stosowanej terapii. Znajduje także zastosowanie w kontrolowaniu postępu chorób skóry głowy, takich jak łuszczyca, łojotokowe zapalenie skóry, liszaj płaski czy grzybica.
Jedną z największych zalet trichoskopii jest możliwość postawienia wstępnej diagnozy już na pierwszej wizycie, bez konieczności przeprowadzania bolesnych lub kosztownych badań laboratoryjnych. Specjalista może ocenić, czy mamy do czynienia z łysieniem androgenowym, telogenowym, plackowatym czy innym rodzajem wypadania włosów. W trakcie badania analizowane są m.in. gęstość włosów, średnica łodyg włosowych, liczba włosów rosnących w jednym mieszku, obecność miniaturyzacji, czyli zmniejszenia grubości włosa, jak również objawy stanu zapalnego, łuszczenia, obecność strupów, krwawień lub nadmiernego łojotoku.
Trichoskopia jest szczególnie przydatna w diagnostyce łysienia androgenowego, które objawia się postępującym przerzedzaniem włosów, głównie w okolicy czołowej i ciemieniowej. Charakterystycznym objawem widocznym w obrazie trichoskopowym jest miniaturyzacja włosów, obecność włosów o różnej średnicy, wzrost liczby mieszków, w których występuje tylko jeden cienki włos oraz widoczne naczynia krwionośne. W przypadku łysienia telogenowego obserwuje się natomiast zwiększoną liczbę pustych mieszków i zmniejszenie ogólnej gęstości włosów bez obecności stanu zapalnego. Trichoskopia umożliwia rozróżnienie tych dwóch typów łysienia, co jest kluczowe dla wdrożenia odpowiedniego leczenia.
W przypadku łysienia plackowatego, czyli choroby autoimmunologicznej, w obrazie trichoskopowym można zaobserwować charakterystyczne objawy, takie jak włosy wykrzyknikowe, czarne kropki, żółte kropki, a także tzw. dystroficzne włosy. To właśnie dzięki tym zmianom trycholog może odróżnić łysienie plackowate od innych chorób i zdecydować o dalszym postępowaniu terapeutycznym lub potrzebie konsultacji dermatologicznej. Trichoskopia pozwala również monitorować, czy wdrożone leczenie przynosi efekty – jeśli liczba zdrowych, rosnących włosów się zwiększa, a objawy zapalne zanikają, świadczy to o skuteczności terapii.
Badanie to wykorzystywane jest także do kontroli stanu skóry głowy w przebiegu chorób takich jak łuszczyca, egzema, łojotokowe zapalenie skóry czy zakażenia grzybicze. Obserwacja zmian w strukturze skóry, takich jak rumień, łuski, złogi sebum, nadżerki, pęknięcia naskórka czy obecność pasożytów (np. nużeńca), pomaga w diagnozie i ustaleniu kierunku leczenia. W przypadku grzybic trichoskopia pozwala dostrzec włosy w kształcie przecinków, korkociągów, czy inne nietypowe deformacje, co jest typowe dla zakażeń dermatofitami.
Przebieg trichoskopii jest prosty i nie wymaga specjalnego przygotowania. Zaleca się, aby nie myć włosów na 24–48 godzin przed badaniem oraz nie stosować żadnych produktów stylizujących. Podczas wizyty trycholog lub dermatolog przy pomocy dermatoskopu przesuwa głowicę urządzenia po skórze głowy, rejestrując obraz w czasie rzeczywistym. Obraz ten może być powiększony od 10 do nawet 200 razy, co pozwala na ocenę mikrostruktur. W przypadku wideodermatoskopii obraz jest przesyłany na monitor, dzięki czemu możliwa jest jego analiza i dokumentacja. W wielu gabinetach zdjęcia zapisywane są w systemie, co pozwala na porównanie wyników w przyszłości.
Trichoskopia może być również wykorzystywana w diagnostyce dzieci oraz osób z trudnościami w komunikacji, ponieważ jest całkowicie bezbolesna i nieinwazyjna. Sprawdza się także w ocenie skuteczności terapii gabinetowej i domowej, co jest szczególnie ważne przy długotrwałych problemach z włosami. Specjalista może ocenić, czy nowe włosy rosną w odpowiednim tempie, czy zmniejsza się liczba pustych mieszków, oraz czy poprawia się kondycja skóry głowy.
Warto dodać, że trichoskopia znajduje zastosowanie nie tylko w diagnostyce problemów trychologicznych, ale także w medycynie estetycznej i transplantologii włosów. W klinikach przeszczepów włosów wykorzystuje się ją do oceny gęstości dawczej oraz skuteczności zabiegu. Pozwala to na precyzyjne zaplanowanie ilości przeszczepianych graftów i ocenę efektów już kilka miesięcy po zabiegu. Dzięki tej metodzie można również zapobiegać nadmiernemu pobieraniu włosów z okolicy dawczej, co mogłoby prowadzić do widocznego przerzedzenia w tych obszarach.
Trichoskopia jako metoda diagnostyczna jest w pełni bezpieczna i może być powtarzana wielokrotnie. To sprawia, że jest idealnym narzędziem do długoterminowej obserwacji postępów leczenia, szczególnie w przypadku terapii farmakologicznych lub suplementacyjnych. Dzięki precyzyjnej dokumentacji specjalista może analizować zmiany zachodzące w czasie i odpowiednio modyfikować plan terapeutyczny.
W dobie rosnącego zainteresowania zdrowiem skóry głowy i włosów, trichoskopia staje się nieodzownym narzędziem pracy każdego specjalisty. To właśnie dzięki niej możliwa jest trafna, szybka i bezpieczna diagnoza wielu problemów trychologicznych. W połączeniu z odpowiednim wywiadem, badaniami laboratoryjnymi i analizą stylu życia pacjenta, daje pełen obraz przyczyn dolegliwości oraz umożliwia skuteczne leczenie. Dlatego też osoby borykające się z nadmiernym wypadaniem włosów, łupieżem, przetłuszczaniem skóry głowy, podrażnieniami czy łysieniem plackowatym, powinny rozważyć wykonanie tego badania już podczas pierwszej wizyty trychologicznej.
