Zespół metaboliczny edukacja
Zespół metaboliczny to zespół zaburzeń, takich jak: cukrzyca i insulinooporność, otyłość, dyslipidemia oraz nadciśnienie tętnicze.
O rozpoznaniu zespołu metabolicznego określają kryteria: otyłości centralnej oraz 2 z 4 warunków:
- podwyższone stężenie triglicerydów (>150 mg/dl)
- obniżone stężenie cholesterolu HDL (<40 mg/dl u kobiet, a <50 mg/dl u mężczyzn)
- podwyższone ciśnienie tętnicze (skurczowe >130 mmHg; rozkurczowe >85 mmHg)
- podwyższone stężenie glukozy na czczo (>100 mg/dl)
Główną przyczyną zespołu metabolicznego jest niewłaściwy styl życia. Czynnikiem sprawczym jest przede wszystkim tzw. zachodni model żywienia (czerwone mięso, wysokoprzetworzone i smażone potrawy, mało warzyw, ryb, pełnozirnistych zbóż). Ważną przyczyną zespołu metabolicznego jest również istotna aktywność fizyczna.
U podłoża zespołu metabolicznego leży insulinooporność, prowadząca do wtórnych zaburzeń układu sercowo-naczyniowego. Ze względu na rosnącą liczbę dowodów, wskazujących na związek ZM z rozwojem miażdżycy, zespół ten jest nazywany zespołem czynników ryzyka sercowo-naczyniowego.
Komórki tłuszczowe, zlokalizowane wewnątrz brzucha są miejscem produkcji hormonów, czynników wzrostu i cytokin (np. TNF alfa, leptyny), które w nadmiernie wysokich stężeniach stymulują rozwój stanu zapalnego (podwyższone stężenie CRP).
Uczestniczą one także w patogenezie uszkodzenia śródbłonka, przebudowy naczyń, zwiększonej krzepliwości, prowadząc do miażdżycy i nadciśnienia tętniczego.
Hiperinsulinemia (skutek insulinooporności) stymuluje układ współczulny, prowadzi do proliferacji mięśni gładkich naczyń, a dodatkowo zwiększa gromadzenie sodu i wapnia, co nasila skurcz. Powoduje to rozwój nadciśnienia tętniczego. Insulinooporność powoduje też tzw. aterogenną dyslipidemię
Zespół metaboliczny – zalecenia dietetyczne
Leczenie dietetyczne ma na celu zmniejszenie insulinooporności i otyłości brzusznej, a więc ma za zadanie zmniejszyć masę ciała. Dlatego w tym przypadku stosuje się dietę niskokaloryczną. Odpowiedni sposób żywienia ma na celu zapobieganiu wystąpienia tego schorzenia lub zmniejszenie jego nasilenia. Do głównych zaleceń należą:
- ograniczenie spożycia produktów o najwyższej zawartości tłuszczu (wędlin, masła, twardych serów dojrzewających, produktów wysoko przetworzonych)
- ograniczyć spożywanie słodkich i gazowanych napojów
- spożywanie od 2 do 3 porcji świeżych owoców dziennie i/lub ugotowanych warzyw
- zmniejszyć udział produktów spożywczych z udziałem cukru prostego w diecie
- zwiększyć spożycie ryb o wysokiej zawartości kwasów tłuszczowych omega 3 (minimum 2 razy w tygodniu)
- zwiększyć udział błonnika pokarmowego w diecie
- nie przekraczać spożycia 1-2 kieliszków wina
- dbać o odpowiednią podaż produktów bogatych w wapń (produkty mleczne i szeroko pojęty nabiał), potas i magnez
- ograniczyć spożycie soli do 2-3g dziennie oraz fruktozy
- unikać produktów mogących negatywnie oddziaływać na gospodarkę hormonalną