Czy na pewno jesteś głodny? edukacja

Regulacja pobierania pokarmu to złożone zjawisko neurofizjologiczne i hormonalne, ściśle związane z fizjologicznymi odczuciami, jak: głód/łaknienie, nasycenie, sytość i apetyt. Apetyt i głód to dwa różne odczucia związane z potrzebami żywieniowymi organizmu.

Apetyt to emocjonalne lub psychiczne pragnienie spożycia pokarmu. Może być wywołany przez bodźce zewnętrzne, takie jak zapachy, widok jedzenia lub sytuacje społeczne. Może on niekoniecznie wynikać z fizjologicznej potrzeby organizmu. Często jest związany z zachęceniem emocjonalnym lub przyzwyczajeniem. Możemy odczuwać apetyt nawet wtedy, gdy nie jesteśmy głodni, a jedzenie jest jedynie atrakcyjne z powodu kontekstu lub naszych preferencji smakowych.

Głód natomiast jest fizjologicznym odczuciem wynikającym z braku dostępu organizmu do wystarczającej ilości energii z pokarmu. Jest to sygnał organizmu, że potrzebuje dostarczenia energii i składników odżywczych w celu utrzymania prawidłowej funkcji ciała. Głód jest regulowany przez różne mechanizmy fizjologiczne, takie jak poziom glukozy we krwi, hormony regulujące apetyt (np. grelina) oraz stan fizjologiczny organizmu.

Warto zauważyć, że apetyt i głód mogą się wzajemnie wpływać. Na przykład, gdy mamy apetyt na smaczne jedzenie, może to prowadzić do większego spożycia, nawet jeśli nie jesteśmy fizjologicznie głodni.

Mechanizm regulacji pobierania pokarmu

Hormony są źródłem informacji o stanie nasycenia i głodu organizmu. Ta informacja jest przekazywana poprzez receptory do mózgu, gdzie odpowiednie neurony zbierają informację i zanoszą ją do odpowiednich ośrodków głodu/sytości.

Ośrodek głodu zlokalizowany jest w obszarze podwzgórza bocznego, a ośrodek sytości w jądrze brzuszno-przyśrodkowym podwzgórza. Neurony odpowiadające za pobudzenie ośrodka głodu, nazywane są oreksygenami. Natomiast neurony pobudzające ośrodek sytości to antyokreksygeny.

Strukturami związanymi z kontrolą przyjmowania pokarmu są również:

• jądro pasma samotnego, który stanowi jeden z głównych ośrodków czuciowych pnia mózgu (sygnały z receptorów smakowych)
• mezolimbiczny układ dopaminowy, inaczej układ nagrody, generuje sygnały związane z apetytem i nagradzającym działaniem pokarmu.

Jak rozróżnić czy mamy na coś ochotę czy jesteśmy głodni?

Głód często jest związany z konkretnym pragnieniem spożycia pokarmu, natomiast apetyt może być bardziej ogólny i związany z różnymi smakami czy konsystencjami. Zastanów się, czy chcesz zjeść cokolwiek, czy może konkretny rodzaj dania. Jeśli jesteś pewien, że ostatnio spożyłeś pełny i zrównoważony posiłek, to prawdopodobnie nie jesteś głodny.

Apetyt może być związany z emocjami, takimi jak stres, smutek czy nuda. Głód zwykle nie jest powiązany z tymi emocjami. Przed zjedzeniem warto zastanowić się, czy to faktycznie głód, czy jedynie reakcja emocjonalna. Głód zwykle rośnie stopniowo, podczas gdy apetyt może pojawić się nagle. Jeśli nagle poczujesz silną potrzebę jedzenia, to może być bardziej związane z apetytem niż głodem.

Czasami odczuwanie apetytu może być spowodowane pragnieniem nawodnienia lub też po prostu pragnieniem smaku. Spróbuj napić się wody lub skosztować czegoś o niskiej zawartości kalorii, aby zobaczyć, czy to zaspokoi twoje odczucia. Jeśli odczuwasz apetyt, ale nie jesteś pewny, czy jest to głód, daj sobie 10 minut. Jeśli po tym czasie nadal odczuwasz potrzebę jedzenia, to może to być prawdziwy głód.

Pamiętaj, że kluczowe jest słuchanie swojego ciała, uczenie się rozpoznawania różnicy między apetytem a głodem oraz rozwijanie zdrowych nawyków żywieniowych. Jeśli nie jesteś pewien, czy jesteś głodny, zaczekaj chwilę i zastanów się, czy posiłek jest teraz naprawdę potrzebny.