Nadwrażliwość pokarmowa dieta
Nadwrażliwość pokarmowa jest to negatywna reakcja organizmu człowieka na spożywany pokarm, charakteryzujący się nietolerancją na minimum 1 składnik zawarty w spożywanej żywności.
Nadwrażliwość pokarmowa może mieć podłoże immunologiczne (alergia pokarmowa) lub nieimmunologiczna niealergiczna nadwrażliwość pokarmowa (nietolerancja pokarmowa).
W patogenezie alergii pokarmowej wyróżniamy alergię IgE-zależną oraz IgE-niezależną. Przeciwciała IgE odpowiadają za odrębności kliniczne, w tym za szybkość narastania objawów, zagrożenie życia pacjenta oraz udział innych specyficznych komórek immunologicznie kompetentnych (np. limfocyty T).
Nietolerancja pokarmowa
Nietolerancja pokarmowa dotyczy głównie, takich składników jak: gluten, fruktoza, galaktoza. Objawia się najczęściej bólem lub niestrawnością (wzdęcia, gazy, nudności, itp.)
Celiakia
Najczęściej autoimmunologiczna (choroba trzewna) reakcja na spożyty gluten z żywnością. Jej główną przyczyną jest zanik lub zaburzone funkcjonowania kosmków jelitowych.
Nadwrażliwość pokarmowa – mechanizm reakcji
Główną rolę odgrywa tkanka limfatyczna związana z przewodem pokarmowym (GALT), która przy kontakcie lub penetracji antygenów w świetle jelita wprowadza się w stan zapalny. Uczulone limfocyty (komórki układu immunologicznego) przez węzły chłonne oraz przewód piersiowy docierają do układu krążenia, aby następnie powrócić do układu pokarmowego i różnicować się na limfocyty T i B, biorące udział w procesie obronnym immunologicznym. Aktywacja limfocytów przez antygeny pokarmowe doprowadza do transformacji tych komórek, powstania plazmocytów i rozpoczęcia syntezy immunoglobulin.
Każda reakcja nadwrażliwości pokarmowej jest stanem zapalnym organizmu.
Alergeny pokarmowe
Alergenami pokarmowymi są białkami, które spożywane w ilościach dobrze tolerowanych przez osoby zdrowe, u alergików wywołują reakcję immunologicznie uwarunkowaną nieprawidłową odpowiedź organizmu. Lista alergenów obejmuje 108 pozycji.
Najbardziej znanych jest 8 produktów, nazywanych WIELKĄ ÓSEMKĄ, najczęściej wywołujące uczulenia pokarmowe. Należą do niej: jaja kurze, mleko krowie, ryby, skorupiaki i mięczaki, orzechy, warzywa i owoce.
Często spotykane są również alergie krzyżowe, które polegają na krzyżowaniu się alergii pokarmowej z alergenami z innych źródeł (np. wydzieliny owadów, pylące drzewa i krzewy, składniki perfum lub ubrań).
Objawy alergii pokarmowej
Do najczęstszych objawów alergicznych należą ze strony skóry, układu oddechowego, ośrodkowego układu nerwowego oraz przewodu pokarmowego.
Często objawy alergii są opóźnione, przez co trudno jest stwierdzić, które produkty stanowią o uczuleniu. Najgroźniejszym objawem jest wstrząs anafilaktyczny będącym bezpośrednim zagrożeniem życia.
Leczenie dietetyczne
Najprostszą metodą jest dieta eliminacyjna, polegająca na eliminacji alergenu z diety. Jeśli konieczna jest eliminacja zbyt dużej ilości produktów, wtedy najlepiej uzupełniać dietę o zamienniki wyeliminowanych produktów.
Można również nauczyć organizm tolerancji na alergen stosując dietę rotacyjną, wprowadzając małe dawki alergenu do diety i obserwacji reakcji organizmu.