Wybory żywieniowe porady
Wybory żywieniowe stanowią fundament zdrowego stylu życia i mają istotny wpływ na ogólny stan zdrowia i dobre samopoczucie. Decyzje dotyczące tego, co jemy i pijemy, mają konsekwencje nie tylko dla naszego organizmu, ale również dla środowiska i społeczeństwa.
Wybory żywieniowe odnoszą się do podejmowanych przez nas decyzji dotyczących tego, co spożywamy i jakie produkty wybieramy do naszej diety. Obejmuje to wybór konkretnych składników, potraw, napojów oraz całych grup żywnościowych. Wybory żywieniowe mają kluczowe znaczenie dla zdrowia, jakości życia i długoterminowego samopoczucia.
Poprawne wybory żywieniowe opierają się na zasadzie zrównoważonej diety, dostarczającej organizmowi niezbędne składniki odżywcze. Obejmuje to białko, węglowodany, tłuszcze, witaminy, minerały oraz błonnik. Równowaga między tymi składnikami zapewnia prawidłowe funkcjonowanie organizmu, wsparcie układu odpornościowego oraz utrzymanie zdrowej masy ciała.
Ważne jest, aby nasze wybory żywieniowe były zróżnicowane. Spożywanie różnorodnych grup żywności dostarcza różnorakich składników odżywczych, witamin i minerałów. Kolory owoców i warzyw często odzwierciedlają ich zawartość składników bioaktywnych, przeciwutleniaczy i fitoskładników, które działają korzystnie na zdrowie.
Wybieranie naturalnych, nieprzetworzonych produktów żywnościowych jest ważne dla zdrowia. Przetworzona żywność często zawiera dodatki chemiczne, sól, cukry i tłuszcze nasycone, które mogą wpływać negatywnie na organizm w dłuższej perspektywie.
Wybory żywieniowe nie dotyczą tylko ilości spożywanych kalorii, ale także jakości tych kalorii. Wybierając produkty o wysokiej jakości, dostarczamy organizmowi niezbędne składniki odżywcze, co ma pozytywny wpływ na nasze zdrowie.
Indywidualne preferencje dietetyczne i potrzeby są ważnymi czynnikami wpływającymi na wybory żywieniowe. Niektórzy ludzie mogą preferować dietę wegetariańską, wegańską, bezglutenową lub inną w zależności od swoich przekonań, przekonań religijnych lub stanu zdrowia.
Świadome podejmowanie wyborów żywieniowych wymaga edukacji na temat właściwego żywienia oraz zrozumienia, jakie skutki mogą wyniknąć z różnych decyzji. Znajomość informacji na temat wartości odżywczych, przetwarzania żywności i wpływu diety na zdrowie jest kluczowa dla podejmowania mądrych wyborów.
Nasze wybory żywieniowe mają również wpływ na środowisko. Wybierając żywność produkowaną z poszanowaniem zasad zrównoważonego rolnictwa i minimalizując spożycie mięsa, możemy przyczynić się do ochrony ekosystemów i zasobów naturalnych.
Stan odżywienia
Stan odżywienia jest to stan zdrowia wynikający z długoczasowego sposobu żywienia, stopnia jego trawienia i wchłaniania.
Przykładowe parametry mówiące nam o stanie odżywienia naszego organizmu są to:
- BMI (stosunek masy ciała do kwadratu wysokości),
- WHR (stosunek obwodu talii do obwodu bioder),
- % zawartość tłuszczowej i beztłuszczowej masy ciała
- % nawodnienia organizmu
- poziom nasycenia organizmu witaminami i składnikami mineralnymi
Wybory żywieniowe – czynniki wpływające na nie
Ludzie dokonują wyboru żywności pod wpływem różnych bodźców. Motywy wyboru żywności mogą się przekładać na zdrowotne walory spożywanego pokarmu, a to z kolei na stan odżywienia organizmu.
Robiąc zakupy spożywcze kierujemy się różnymi czynnikami, nawet o tym świadomie nie myśląc.
Czynniki | |
fizjologiczne | głód, sytość, apetyt, preferencje i awersje pokarmowe, wiek, płeć, stan zdrowotny, funkcjonowanie receptorów zmysłów, nawyki, przyzwyczajenia |
ekonomiczne | dochody, wydatki, marketing przedsiębiorstw |
fizyczne | dostępność produktów, odległość od sklepu, czas na przygotowanie posiłku, wygoda, łatwość, aktywność fizyczna, miejsce zamieszkania (miasto/wieś), wyposażenie kuchni, zdolności kulinarne, atrakcyjność opakowania produktu, zawód, warunki spożywania posiłku, regularność posiłków, pora roku, termin przydatności produktu, przeznaczenie produktu (np. dla sportowców) |
kulturowe | kuchnia narodowa, kuchnia regionalna, religia, tradycje |
społeczne | wykształcenie, status socjoekonomiczny, presja społeczeństwa, moda |
psychologiczne | stres, depresja, zaburzenia odżywiania |
Statystycznie …
Dla osób o prawidłowym stanie odżywienia najważniejszymi czynnikami były aspekty zdrowotne oraz zawartość naturalnych składników. Natomiast dla osób o nieprawidłowym stanie odżywienia: nastrój, komfort/wygoda.
Z czego można wywnioskować, że niestety spożywając posiłki „ready to cook” lub „ready to eat” oraz nie troszcząc się o aktywność fizyczną każdego dnia i o zbilansowaną dietę można doprowadzić do nieprawidłowego stanu odżywienia. Następstwem takiego zachowania jest narażenie się na zwiększone ryzyko chorób dietozależnych.
W organizmie zachodzi wiele procesów dążących do zachowania homeostazy, np. unikanie niedoborów składników pokarmowych (przez zwiększenie apetytu na produkty będące ich dobrym źródłem) oraz wydzielanie neuroprzekaźników stymulujących procesy syntezy i rozkładu związków organizcznych.
Należy także wspomnieć na genetyczną reakcję organizmu i jego metabolizmu na składniki pokarmowe. Ma on równie istotną role w świadomości wyboru produktów spożywczych i komponowania posiłków.
Cechy sensoryczne spożywanych produktów ma wpływ na pobudzenie i hamowanie apetytu. Wpływają na nie skład produktu (składniki pokarmowe).
pobudzają apetyt | hamują apetyt |
tłuszcze cukry alkohol atrakcyjność sensoryczna gęstość energetyczna postać płynna odmienność sensoryczna | białko błonnik pokarmowy węglowodany złożone twardość lepkość objętość postać stała |
Wraz z wiekiem oraz zaburzeniami funkcjonowania organizmu (zmniejszenie metabolizmu, problemy z gryzieniem itp.) również powoduje zmniejszenie gamy wybieranych produktów ze względu na stan zdrowotny.
Podstawowym czynnikiem oczywiście są dochody, które ograniczają wybór droższych produktów, niestety często „zdrowszych”.
Niestety społeczeństwo w XXI wieku jest naiwne i łatwowierne. Mocny wpływ wywierają media społecznościowe oraz twarz celebryty.
Niestety, co możemy łatwo zaobserwować osoby w stresie często sięgają po szybkie, wysokokaloryczne i niezdrowe przekąski, aby „zajeść” stres. Presja czasu w pracy lub szkole, natłok obowiązków, przykre sytuacje. Ciężko jest lub Nam się nie chce znaleźć innego sposobu na odstresowanie, dlatego szybko sięgamy po jedzenie i czujemy ukojenie. Jedzenie dla wielu z Nas jest formą nagrody lub przyjemności.
Jedzenie ma być przyjemnością, ale nie formą „odstresowania się” lub nagrody!!!!